Pierwsze ślady pobytu człowieka na terenie obecnej gminy Lubasz pochodzą z epoki neolitu (4500 - 1800 p.n.e.), lecz są to pojedyncze znaleziska. Liczniejsze dowody archeologiczne wskazujące na stałe zasiedlenie okolic Lubasza pochodzą z epoki brązu oraz epoki żelaza (1800 - 700 r. p.n.e.).

Śladem kultury łużyckiej jest odnaleziony w bardzo dobrym stanie grób skrzynkowy z ciosanego kamienia z VI w. p.n.e. zawierający cztery urny z prochami zmarłych.

Liczniejsze dowody osadnictwa naterenie gminy pochodzą z okresu wpływów rzymskich - z pierwszych wieków naszej ery. Ziemie nadnoteckie odwiedzane były w tym czasie przez kupców rzymskich docierających tutaj w poszukiwaniu bursztynu. Według niektórych przypuszczeń w okolicach Lubasza miała istnieć rzymska faktoria, jako punkt zatrzymywania się kupców na jednym z odgałęzień szlaku bursztynowego. Miejscowość ta o nazwie Limioseleion została uwidoczniona na mapie rzymskiego geografa Ptolemeusza w 150 r. n.e.

Dowodem wczesnośrednio­wiecznego osadnictwa w Lubaszu jest grodzisko stożkowate usytuowane w parku dworskim. Jest to kopiec w kształcie ściętego stożka, otoczony wałem ze śladami fosy. Grodzisko datowane zostało na XIII/XIV w.

 
Od XIII w. rozpoczyna się w historii Lubasza i okolicznych miejscowości okres potwierdzony historycznymi źródłami pisanymi. Wieś w tym czasie była główną siedzibą rodu wielkopolskiej rodziny Lubaskich. W średniowiecznych źródłach historycznych pojawiają się również pierwsze wzmianki na temat okolicznego osadnictwa. Z terenu obecnej gminy Lubasz wymienione zostały: Sławno, Bzowo, Krucz, Dębe, Goraj, Sokołowo, Klempicz, Prusinowo i Stajkowo. Wszystkie wsie pozostawały prywatnymi posiadłościami szlacheckimi.

W XVI wieku Lubasz przeszedł na własność Gorajskich, którzy w 1546 r. wznieśli nową siedzibę - najprawdopodobniej drewniany dwór, na którego miejscu w połowie XVIII wieku ród Miaskowskich wzniósł okazały klasycystyczny pałac. Od czasów ich panowania rozpoczął się intensywny rozwój Lubasza. Także z fundacji Miaskowskich w latach 1750-1761 wzniesiono obecny murowany kościół w stylu późnego baroku.

Po II rozbiorze Polski obszar obecnej gminy Lubasz znalazł się pod zaborem pruskim. Na mocy ustaleń Kongresu Wiedeńskiego z 1815 roku z ziem zaboru pruskiego utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie a omawiane tereny znalazły się w granicach powiatu czarnkowskiego. Obszar gminy podzielony był na kilka mniejszych majątków ziemskich. Dominowało tu rolnictwo a drobny przemysł i rzemiosło rozwinęły się w XIX wieku.

W 1896 roku oddano do użytku linię kolejową Krzyż-Rogoźno biegnącą przez południową część gminy, co przyczyniło się do pewnego ożywienia gospodarczego tych terenów. Powstały dworce i inne kolejowe budynki. Ciekawostką w historii rozwoju gospodarczego jest krótki epizod górniczy z terenu gminy - w XIX wieku Hochbergowie założyli w Kruczu kopalnię węgla brunatnego, po której zostały ślady trzech zalanych wodą szybów.

Ostatecznie w 1919 roku na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego tereny obecnej gminy Lubasz w całości zostały przyłączone do Polski. Międzywojenny okres stabilizacji i rozwoju przerwał atak hitlerowców na Polskę. W okolicy Lubasza nie było działań wojennych, ale wszystkie zakłady przemysłowe i majątki zostały zajęte przez okupanta. Wyzwolenie nadeszło na przełomie lat 1944/1945. Rozpoczął się proces migracji, powrotów wysiedleńców. Majątki zostały rozparcelowane, powstały liczne gospodarstwa chłopskie, a na ziemiach przejętych przez państwo utworzono z czasem Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Gmina utrzymała rolniczy charakter po dziś dzień. Grunty po upadłych PGR-ach trafiły do rolników prywatnych, co wpłynęło na poprawę wielkości ich areałów. Po 1989 roku nastąpił gwałtowny rozwój sektora usług, głównie w sferze handlu, gastronomii oraz turystyki.